Son dönemde yeni bir organ olarak da adlandırılabilen ve insan sağlığı açısından önemi her geçen gün daha iyi anlaşılan mikrobiyal floranın oluşum ve gelişim süreci bebeklerde doğum ile başlamakta ve takiben şekillenmektedir. Mikrobiyotamız, bağışıklık sistemimizin gelişimine ve mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonlara karşı savunma mekanizmalarımızın oluşmasına yardımcı olur (1). Mikrofloradaki dengesizlikler ise bebeklerde astım, Crohn hastalığı, bağırsak hastalıkları ve tip 1 diyabet gibi birçok hastalığın gelişimi ile bağlantılıdır (2).

Yeni doğan, doğum kanalından geçerken vajina, dışkı ve ciltte bulunan mikroorganizmalara maruz kalmasıyla mikrobiyota oluşumu başlar (3; 4). Sezaryen ile doğan bebekler ise faydalı mikroorganizmalara daha az maruz kalır. Doğum şekli bebeğin mikrobiyota oluşumunu büyük ölçüde etkilediği için sezaryen doğum çölyak hastalığı, astım, tip 1 diyabet ve obezite gibi uzun vadeli sağlık sorunları riskini artırabilir (3; 4).

Yeni doğan bağırsak mikrobiyotasının oluşmasındaki diğer aşama doğum sonrası dönemdir. Doğum sonrası bebeğin mikrobiyotası beslenme ve çevresel faktörlere bağlı olarak hızlı değişimler geçirir. Örneğin; bebeğin cildine başka bir cildin temas etmesiyle bazı değerli cilt mikropları bebeğe aktarılabilir. Bu mikropların bir kısmı antimikrobiyal etkilere sahip olduğu için patojen mikroorganizmalara karşı koruyucu etki gösterir (5). Anne sütü içeriğinde probiyotik olabilecek mikroorganizmalar ve anne sütü oligosakkaritleri olarak tanımlanan prebiyotikler bulunduğundan, anne sütü ile beslenme bebek florasında simbiyotik ve kommensal bağırsak mikroplarını çoğaltır (6). Anne sütü bebek mikrobiyotasının oluşmasında en güçlü ve en baskın kaynaklardan bir tanesidir (3). Bu nedenlerden dolayı Amerikan Pediatri Akademisi ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) yaşamın ilk altı ayında anne sütü ile beslenmeyi tavsiye etmektedir (7; 3).  

Formül mama ile beslenen bebeklerin mikrobiyotası emzirilen bebeklere göre çok farklı olmasına karşın probiyotik içeren bebek maması kullanılması sağlıklı bir flora oluşumunu destekler. Bebek beslenmesinde katı yiyeceklere geçilmesiyle bağırsak florası bileşiminin değişmesinin temel sebebi yeni yiyeceklerin alınması olarak düşünülürken artık anne sütünün kesilmesinin bu değişim üzerinde baskılayıcı bir rol oynadığı bilinmektedir. Bebeğin sütten kesilme sürecinin başlamasıyla bağırsak mikrobiyotasının bir yetişkininkine dönüşmesini içeren çeşitli olgunlaşma aşamaları başlar. Yaklaşık 12 aylıkken bebeğin florası daha karmaşık bir yapıya ulaşır ve 3 yaşına kadar yetişkinlerinkine benzer hale gelir (3).

Gelecekte yenidoğan mikrobiyota oluşumunu yönetmenin üç alana odaklı olması beklenmektedir. Birincisi; bebek florasında potansiyel olarak istenmeyen değişikliklere neden olması sebebiyle sezaryen doğum oranlarını azaltmak. İkincisi; gebelik sürecinde aşırı antibiyotik kullanımını azaltmak ve özellikle antibiyotik tedavilerinin anne ve bebek üzerindeki alt etkilerini daha iyi anlayana kadar kötüye kullanımını önlemek. Üçüncüsü ise emzirme oranının artması ve anne sütü alamayan bebekler için de insan sütü bileşenlerini taklit edebilecek yeni formülasyon ve terapötiklerin geliştirilmesi olacaktır (8).

KAYNAKÇA

1. Goulet O. 2015 Potential role of the intestinal microbiota in programming health and disease. Nut. Rev. 73(Suppl 1), 32-40. (doi:10.1093/nutrit/ nuv039)
2. Arrieta MC et al. 2015 Early infancy microbial and metabolic alterations affect risk of childhood asthma. Sci. Transl. Med. 7, 307ra152. (doi:10.1126/ scitranslmed.aab2271)
3. Moore RE, Townsend SD. 2019 Temporal development of the infant gut microbiome. Open Biol. 9: 190128. (http://dx.doi.org/10.1098/rsob.190128)
4. Mueller NT, Bakacs E, Combellick J, Grigoryan Z, Dominguez-Bello MG. 2015 The infant microbiome development: mom matters. Trends Mol. Med. 21, 109-117. (doi:10.1016/j.molmed.2014.12.002)
5. Almgren M. 2018 Benefits of skin-to-skin contact during the neonatal period: governed by epigenetic mechanisms? Genes Dis. 5, 24-26. (doi:10.1016/ j.gendis.2018.01.004)
6. Ackerman DL, Craft KM, Townsend SD. 2017 Infant food applications of complex carbonhydrates: structure, synthesis, and function. Carbonhydr. Res. 437, 16-27. (doi:10.1016/j.carres.2016.11.007)
7. Guaraldi F, Salvatori G. Effect of breast and formula feeding on gut microbiota shaping in newborns. Front Cell Infect Microbiol. 2012; 2:94. (PubMed: 23087909)
8. Craft KM, Gaddy JA, Townsend SD. 2018 Human milk oligosaccharides (HMOs) sensitize Group B Streptococcus to clindamycin, erythromycin, gentamicin, and minocycline on a strain specific basis. ACS Chem. Biol. 13, 2020-2026. (doi:10.1021/ acschembio.8b00661).